آنچه در این مقاله خواهید خواند
مطالعه درباره‌ی بیماری‌های واگیردار در طول تاریخ همیشه مورد توجه انسان‌ها بوده و فیلمها، مستندها و کتاب‌های زیادی در این زمینه ساخته و نوشته شده است. این روزها که تمام چشم و گوش‌ها به سمت ویروس کروناست، هر خبری(چه با ربط چه بی ربط) درباره‌ی این موضوع، حواس همگان را به خود جلب میکند و به تیتر داغ رسانه‌ها و فضاهای مجازی تبدیل می‌شود. یکی از اتفاقات عجیب و جالبی که پس از شیوع این ویروس، تاکنون در جهان افتاده، افزایش میزان فروش رمان «طاعون» نوشته آلبر کامو بوده است.
طبق گزارش موسسه ادیستات که آمار فروش کتاب‌ها را ارائه می‌دهد، رمان «طاعون» در فرانسه از زمان شیوع ویروس کرونا تنها در طی ۸ هفته اول سال جدید میلادی ۱۸۰۰ نسخه از آن به فروش رسیده است. این در حالی است که فروش این رمان در همین بازه زمانی در سال ۲۰۱۹ که خبری از کرونا نبود به زحمت به ۴۰۰ نسخه می‌رسید. در ایتالیا نیز میزان فروش این کتاب سه برابر افزایش یافته است.
البته این اولین بار نیست که یک اثر ادبی در فرانسه پس از یک رویداد یا حادثه خاص مورد توجه و استقبال قرار می‌گیرد. در سال گذشته نیز پس از آتش گرفتن کلیسای نتردام در پاریس، رمان «گوژپشت نتردام» نوشته ویکتور هوگو با اقبال مردمی روبرو شد و فروش آن به شدت افزایش یافت. همچنین در سال ۲۰۱۵ با حملات تروریستی داعش به مناطقی از پاریس، رمان همینگوی، درباره پاریس، با عنوان «پاریس، جشن بی‌کران»با فروش بی‌سابقه‌ای روبه رو شد.
«طاعون»، رمانی خواندنی از نابغه‌ی فرانسوی
«طاعون»، اثر فوق‌العاده و خواندنی آلبر کامو از رمان‌های معروف قرن بیستم است. اتفاقات داستان در اران، شهری واقع در الجزایر، و از زبان «دکتر ریو»، که بعدها خود را معرفی میکند، نقل می‌شود. کتاب با توضیحی از مردم و شهر آغاز می‌شود و سپس به زیاد شدن تعداد موش‌ها در شهر و مرگ آن‌ها اشاره میکند. آقای میشل، سرایدار منزل دکتر ریو بر اثر بیماری‌ای با بروز تاول‌ها و خیارک‌ها می‌میرد و مرگ چند نفر دیگر با همین علائم باعث می‌شود دکتر ریو علت مرگ را بیماری احتمالاً مسری بداند و کمی بعد دکتر کاستل این بیماری را «طاعون» تشخیص می‌دهد. با سستی مسئولین در کنترل بیماری، بعد از مدتی شهر به وضع قرنطینه در می‌آید و مردم در خانه‌هایشان حبس می‌شوند. کامو با بیان و توصیفات بی‌نظیر در صفحات آغازین کتاب شما را با خودش همراه میکند. با وجودی که کامو کتاب طاعون را در سال ۱۹۴۷ نوشت، این اثر آن‌قدر به حال‌وهوای امروز ما نزدیک است که هنگام خواندن کتاب حس همذات‌پنداری عجیبی با آن خواهید داشت.
تاریخچه‌ی طاعون سیاه«Black Death» در جهان
بیماری طاعون قرن‌هاست زندگی انسان‌ها را تحت تأثیر قرار داده است، با این حال هنوز بسیاری چیز‌ها درباره این بیماری ناشناخته مانده است. انسان‌ها طی ۲۰۰۰ سال گذشته سه‌بار شیوع گستردۀ طاعون را تجربه کرده‌اند که در کل به مرگ ۲۰۰ میلیون انسان انجامید. نخستین شیوع طاعون به قرن ۶ام و زمان حکومت جاستینین اول، امپراطور بیزانتین، باز می‌گردد. دومین شیوع، که به «مرگ سیاه» معروف شد، در قرن چهاردهم – قرون وسطی – اروپا را درنوردید. سومین شیوع به قرن نوزدهم در چین باز می‌گردد که از این کشور آغاز شد و تا کشور‌های دیگر آسیایی و سپس آمریکا گسترش یافت.
«طاعون سیاه یا مرگ سیاه» از سال ۱۳۳۴ میلادی شیوع پیدا کرد. موش‌ها نقش اصلی را در انتقال این بیماری داشتند. بیماری طاعون سیاه ابتدا همانند ویروس جدید کرونا در استان هوبی چین شیوع پیدا کرد، سپس به سرعت به استان‌های دیگر چین سرایت کرد.
تاتارها در سال ۱۳۴۶ میلادی طاعون سیاه را به اروپای شرقی منتقل کردند. این بیماری تا سال ۱۳۵۳ کل اروپا را دربرگرفت و منجر به مرگ بیش از یک چهارم کل جمعیت اروپا شد.
حقایقی درباره‌ی مرگ سیاه
بیماری طاعون به ۵ گونه‌ی «خیارکی»، «عفونتی خون»، «ریوی»، «حلقی» و «مننژ» تقسیم می‌شود. طاعون خیارکی متداول‌ترین حالت طاعون است که طی نیش کک یا گازگرفتگی توسط موش آلوده به باکتری «باسیل» به وجود می‌آید. این باکتری گرم منفی، در لوله گوارشی کک‌ها دیده می‌شود و باعث بسته شدن آن می‌شود. بنابراین کک مجبور می‌شود تا برای رفع گرسنگی خود بیشتر نیش بزند. آنگاه باکتری‌ها از طریق نیش وارد بدن جانور دیگر شده و به این ترتیب باعث شیوع بیماری می‌شوند.
کک‌ها معمولاً به جوندگان، به خصوص موش‌ها حمله می‌کنند، ولی درصورتی که تعداد این جانوران به علت ابتلا به طاعون کم شود، موجود دیگری از جمله انسان را میزبان قرار می‌دهند. نقش موش‌ها در شیوع همه‌گیری‌های بزرگ طاعون در طول تاریخ بسیار مهم بوده است. دورهٔ نهفتگی بیماری طاعون خیارکی بین دو تا شش روز طول می‌کشد. سپس علایم اولیه، یعنی لرز و تب بالا، سرگیجه، درد شدید عضلات و مفاصل، کوفتگی و سر درد ظاهر می‌شوند. پس از ۲۴ ساعت، خیارکهایی بر روی بدن بیمار به‌وجود می‌آیند. خیارک‌ها غدد لنفاوی هستند که متورم شده‌اند. این خیارک‌ها معمولاً در اطراف ناحیهٔ نیش کک ظاهر می‌شوند و به تدریج بزرگ می‌شوند و بسیار دردناک و حساس هستند. از علایم دیگر بیماری طاعون، کم‌شدن آب بدن و عطش دائمی بیمار است. درصورتی که بیمار به موقع تحت علاج قرار نگیرد، علایم هشدار دهنده‌ای همچون افزایش تعداد ضربان‌های قلب، آشفتگی و هذیان ظاهر می‌شوند. در این صورت بیمار پس از ۳۶ ساعت می‌میرد.
تا قرن نوزدهم، درمانی حقیقی برای طاعون وجود نداشت و تنها با کشف باکتری باسیل یرسینیا پستیس در سال ۱۸۹۴، دانشمندان در صدد درمان طاعون بر آمدند. امروزه با استفاده از آنتی‌بیوتیک می توان بیماری طاعون را درمان کرد و از میزان مرگ و میر ناشی از بیماری کاست.
فلسفه استفاده از نقاب منقاردار
در دوران این همه گیری بزرگ، افراد خاصی بودند(بیشتر پزشکان)، که لباس مخصوصی می پوشیدند و ماسک منقارداری روی صورتشان می گذاشتند و با همین ظاهر هم بین مردم ظاهر می شدند. ماسک منقاردار این افراد عجیب ترین بخش لباس مخصوص آن ها بود.
در سال ۱۶۱۹ در فرانسه لباسی با الگوگیری از لباس رایج مردم روستایی اروپا در آن زمان طراحی شد و ماسکی به‌شکل سر کلاغ که نوک منقارش را از درون با گیاهان دارویی خوش‌بو چون عنبر، برگ نعنا، میخک و کافور پر می‌کردند تا بوی بد «میازما»(تا قرن نوزدهم، نظریه ی به نام میازما وجود داشت که می گفت عامل اصلی بسیاری از بیماری ها، نوعی بوی بد و هوای آلوده به نام «میازما» است) را بی‌اثر و بوی بد اجساد را قابل تحمل کند.
لباس مخصوص این پزشک ها شامل یک پالتوی بلند بود که با موم پوشیده می شد، دستکش، چکمه، کلاه، ماسک که جای چشم های آن سوراخ و شیشه در آن تعبیه می شد و عصای چوبی بود. عصای چوبی برای این بود که پزشک با بیماران تماس مستقیم نداشته باشد. همینطور این عصا وسیله ای برای توبه کردن از گناهان استفاده می شد چون بسیاری عقیده داشتند که طاعون یک عذاب الهی بود که به دلیل گناهان انسان بر روی زمین از طرف خداوند نازل شده بود. خیلی از مورخان اختراع این لباس را به چارلز دو لورم، پزشک فرانسوی در قرن هفدهم نسبت می دهند. به نظر می رسد که لباس مخصوص اولین بار در پاریس پوشیده شده باشد و بعدها به قسمت های دیگر اروپا گسترش یافته باشد.
خطر فراگیر شدن دوباره طاعون در قرن ۲۱
امروزه، بسیاری از ما تصور می‌کنیم طاعون محدود به کتاب‌های تاریخ و نمادی غم‌انگیز از قرون وسطی است؛ یعنی وقتیکه پزشکان نمی‌دانستند ویروس‌ها و باکتری‌ها وجود دارند. اما در همین ماه‌های اخیر، پزشکان دو نوع متفاوت از بیماری طاعون را در ۳ چینی تشخیص دادند. این رویداد یادآوری میکند هرچند بیماری طاعون به شدت گذشته نیست؛ اما چیزی مربوط به گذشته هم نیست! این روزها طاعون خطری بزرگ برای سلامتی مردم جهان محسوب نمی‌شود. در سال ۲۰۱۷ در حدود ۲۱۹ میلیون نفر مالاریا گرفتند و ۴۳۵/۰۰۰ نفر از این بیماری جان خود را از دست دادند. این درحالیست که گزارش بهداشت جهانی نشان می‌دهد بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵، در حدود ۵۸۴ نفر از بیماری طاعون در سراسر جهان مردند. اگر طاعون درمان نشود می‌تواند بیماری خطرناکی باشد، اما بیماران با مصرف آنتی‌بیوتیک به سرعت درمان می‌شوند. مشاهده موارد اخیر طاعون در چین با واکنش مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها در این کشور همراه شد که این کشور اعلام کرد خطر شیوع وجود ندارد. اما حتی اگر این بیماری برای بسیاری از کشور‌ها خطر بزرگی محسوب نشود، هنوز دانشمندان و مورخانی که درباره علل مرگ سیاه تحقیق می‌کنند، نسبت به آن علاقه‌مندی نشان می‌دهند.
برای بهبود مقالات حتما نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
مقاله‌های مرتبط در این زمینه
- پیش‌بینی آغاز فاجعه انسانی در ایران با شروع ایام نوروز
- کرونا؛ بزرگترین فاجعه قرن، از آنفولانزای اسپانیایی پیشی گرفت!
- آخرالزمان؛ ۱۰اتفاقی که قرار است زمین را در لحظه به نابودی بکشاند!
- نابودی جهان با برخورد شهاب سنگ ۴ کیلومتری؛ اردیبهشت ۹۹
خیلی خوب ومفید بود تشکر
ممنون از شما که مطالب مارو میخونید