سطح علمی و تحصیلات کشور ها از جمله عواملی است که تاثیر مستقیمی در پیشرفت یک جامعه دارد؛ بنابراین افزایش کیفیت آموزشی و تربیت دانش آموختگان کارآمد از جمله اهداف بسیاری از کشورهای دنیا است.
کشورهای اروپایی نیز در تمام این سال ها در این زمینه پیشرو بودند و گام های مهمی در راستای ارتقای کیفیت آموزشی جهان برداشته اند. یکی از این گام های مهم، قرارداد بولونیا است که در راستای یکسان سازی نظام آموزشی در کشورهای اروپایی، بسیار موثر عمل کرده است. در این مطلب قصد داریم شما را با قرارداد بولونیا و هرآنچه باید از آن بدانید، آشنا کنیم.
همانطور که پیش تر اشاره کردیم، مابین کشورهای اروپایی قراردادهای بسیاری در راستای ارتقای نظام آموزشی منعقد شده است که یکی از آن ها قرارداد بولونیا است.
از دیگر قراردادها و برنامه های معروف اروپایی می توان به برنامه ی اراسموس اشاره کرد، بر اساس این برنامه که در مقالات پیشین به صورت مفصل درباره ی آن توضیح دادیم، همه ی کشورهای عضو اتحادیه اروپا موظف هستند برای تامین نیروی انسانی و کمک به ارتقای سطح علمی کشورهای در حال توسعه، امکانات و بورس های تحصیلی را در اختیار سایر کشورها قرار دهند.
قرارداد بولونیا نیز کارکرد دیگری در راستای ارتقای سطح علمی دنیا دارد. علاوه بر کشورهای عضو اتحادیه ی اروپا میان کشورهای اروپایی دیگری نیز منعقد شده است. بر اساس این پیمان که در سال 1999، میان وزرای آموزش 29 کشور اروپایی در دانشگاه بولونیای ایتالیا منعقد شد، همه ی کشورهای عضو این پیمان باید در راستای نظام آموزشی یکپارچه در اروپا گام بردارند. با این کار دانشجویان می توانند به راحتی و بدون دردسرهای تطبیق مدرک در همه ی کشورهای اروپایی عضو این پیمان مشغول به تحصیل شوند. در نتیجه ی قرارداد بولونیا مقرر شد، همه ی کشورهای عضو این پیمان تا سال 2010 میلادی به یک نظام آموزشی واحد برسند که درباره ی کم و کیف آن بعدا به صورت مفصل توضیح خواهیم داد.
قرارداد بولونیا علاوه بر ارتقای سطح علمی در کشورهای اروپایی، اهداف دیگری را نیز پیگیری می کند که از جمله آن ها می توان به هدف گردش مغزها به جای فرار مغزها اشاره کرد. بر این اساس از آنجایی که آموزش در همه ی کشورهای اروپایی عضو این پیمان به یک صورت است، نخبه گان می توانند تنها به منظور استفاده از امکانات بیش تر به سایر کشورها بروند و پس از اتمام تحصیل به کشور خود بازگردند. از سوی دیگر با این قرارداد، قاره ی سبز توانست گام مهمی را در راستای نزدیک شدن به اروپای یکپارچه بردارد و آموزش و اعتبار مدارک در بیش تر کشورهای اروپایی به یک سطح رسید.
از دیگر اهداف قرارداد بولونیا می توان به کمک در راستای بهبود کیفیت علمی در کشورهای ضعیف تر اشاره کرد، بر این اساس همه ی کشورهای عضو این پیمان باید تا زمان مشخصی نظام آموزشی خود را با مفاد این قرارداد هماهنگ کنند؛ بنابراین تغییرات مثبتی که ممکن است در حالت عادی با سرعت بسیار کمی اتفاق بیافتد باید در زمان محدودی به وقوع بپیوندد و همین امر توجه بیش تر این کشورها را بر امر آموزشی معطوف کرد.
در هر صورت قرارداد بولونیا فرصت مناسبی برای همه ی دانشجویان اروپایی است تا بتوانند بدون دغدغه در سایر کشورهای عضو این پیمان مشغول به ادامه تحصیل شوند و حتی در مواردی بتوانند به سادگی جذب بازار کار در کشور خود یا سایر کشورهای اروپایی شوند.
همانطور که اشاره کردیم، قرارداد بولونیا در سال 1999 در ابتدا میان 29 کشور اروپایی منعقد شد و بعدها تعداد کشورهای عضو این پیمان به 47 رسید که بعضی از آن ها کشورهای عضو اتحادیه ی اروپا و مابقی آن ها را سایر کشورهای اروپایی تشکیل می دهند. جالب است بدانید نام این پیمان برگرفته از نام دانشگاه بولونیا است که این قرارداد در آن امضا شده است. دانشگاه بولونیا را یکی از قدیمی ترین دانشگاه های دنیا می دانند که در شهر بولونیای ایتالیا قرار دارد و یکی از بهترین دانشگاه های ایتالیا و جهان است. بر اساس قرارداد بولونیا همه ی کشورهای عضو این پیمان باید از یک نظام آموزشی واحد پیروی کنند که در ادامه درباره ی این نظام آموزشی صحبت می کنیم.
نظام آموزشی در کشور های اروپایی مدت زمان آموزش در مدارس 11 سال است و از آنجایی که نظام آموزشی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه ی این پیمان 10 سال بود، فرصتی در اختیار آن ها قرار داده شد تا به 11 سال ارتقا پیدا کند. همچنین آموزش دانشگاهی باید به سه دوره ی کارشناسی یا لیسانس، مستر یا کارشناسی ارشد و دکتری تقسیم شود.
بر اساس این طرح جابه جایی دانشجویان، پژوهشگران و اساتید اروپایی در قاره ی سبز، سهولت بیش تری پیدا می کند و دغدغه تطبیق مدارک در این کشورها وجود ندارد. جالب است بدانید ارزیابی بین المللی مدرک تحصیلی در کشورهای اروپایی توسط نظام اروپایی انتقال واحد درسی ECTS ( system The European credit transfer and accumulation ) صورت می گردد. بر همین اساس سوابق تحصیلی دانشجویان در این سیستم ذخیره می شود و در صورتی که بخواهند در سایر کشورهای اروپایی مشغول به ادامه تحصیل شوند، می توانند به سادگی این کار را انجام دهند. از سوی دیگر در حال حاضر زبان آموزشی در مقطع تحصیلات تکمیلی، در بیش تر دانشگاه های اروپایی انگلیسی است؛ بنابراین بدون نگرانی از یادگیری زبان جدید می توان در دانشگاه های اروپایی مشغول به ادامه تحصیل شد.
قرارداد بولونیا در راستای افزایش سطح علمی در کشورهای اروپایی منعقد شد و اهداف والایی در جهت رسیدن به اروپای یک پارچه را در دستور کار خود قرار داد. با این حال باید ببینیم این قرارداد تا چه اندازه توانسته موفق عمل کند. در ادامه چند مورد را با هم بررسی خواهیم کرد.